Chuyên gia dinh dưỡng bày cách chọn thực phẩm an toàn

Trong khi rau bẩn tràn lan, hoa quả ngậm hóa chất, lợn gà được cho ăn tăng trọng thì việc chọn được thực phẩm sạch, an toàn khiến không ít các bà nội trợ đau đầu.

PGS. TS Trương Tuyết Mai, trưởng phòng chỉ đạo tuyến- Viện Dinh dưỡng quốc gia nhấn mạnh, một chế độ dinh dưỡng tốt, đầy đủ không chỉ là chọn thực phẩm gì, món ăn gì hay số lượng thực phẩm mà còn phải được tính tới hàm lượng các chất dinh dưỡng được đưa vào trong cơ thể.

Để đạt được điều này, việc đảm bảo các chất dinh dưỡng trong thực phẩm không bị hao hụt khi chế biến cần được quan tâm và tính toán.

Điều này đòi hỏi các bà nội trợ, các đầu bếp phải biết lựa chọn những thực phẩm an toàn, có ích cho sức khỏe để chế biến thành những món ăn lành mạnh, giữ gìn lượng chất dinh dưỡng trong món ăn, sao cho món ăn khi vào cơ thể được hấp thụ tối đa dưỡng chất.

Theo PGS. TS Trương Tuyết Mai thì việc đầu tiên mà các bà nội trợ cần lưu tâm là lựa chọn thực phẩm như thế nào để đảm bảo không bị hao hụt chất dinh dưỡng vốn có.

Nên chọn rau có màu xanh hoặc màu đặc trưng mà không bị biến dạng

Theo đó, việc lựa chọn thực phẩm phải chú ý tới tính tươi, ngon (thực phẩm tươi sống), đủ thành phần dinh dưỡng (thực phẩm qua chế biến), bên cạnh đó là tính an toàn, không nhiễm hóa chất, ít chất bảo quản.

Có nhiều nhóm thực phẩm được tiêu thụ hàng ngày, tương ứng với mỗi nhóm thực phẩm sẽ có những cách lựa chọn phù hợp.

Cụ thể với nhóm ngũ cốc nguyên hạt như gạo tẻ, gạo nếp, đậu xanh, đậu đen và nhóm hạt cung cấp chất béo như lạc, vừng… thì yêu cầu đặt ra là hạt phải khô, không bị ẩm mốc, các hạt đều nhau, trong, không đục, màu sắc tự nhiên không bị biến đổi.

Nếu cắn thử thấy hạt giòn, không vỡ vụn. Ngửi mùi có mùi thơm đặc trưng.

Nhóm thịt (lợn, gà, bò) miếng thịt phải dẻo, thơm mùi đặc trưng, không hôi, không có mùi lạ, bề mặt miếng thịt không có lớp màng bao phủ, lấy ngón tay ấn sẽ thấy đàn hồi tốt và không chảy nước.

Với nhóm cá, hải sản thì vảy cá phải xếp đều, trắng, không bong tróc, không có các dấu hiệu bất thường. Mang cá khép chặt nếu lấy tay nâng mang cá lên xem sẽ thấy mang cá màu hồng tươi mà không phải màu tía.

Cá tươi thì mắt cá to, sáng trong, hơi lồi ra ngoài. Chất nhờn trên thân cá phải trong, nhớt và không có mùi lạ. Đối với hải sản nên mua khi chúng còn sống, không mua hải sản khi đã bốc mùi…

Ngoài ra PGS Mai cũng bày cách chọn rau củ- thực phẩm không thể thiếu trong bữa ăn hàng ngày. Theo đó, rau củ tươi là rau củ không héo, màu xanh hoặc màu đặc trưng mà không bị biến dạng.

Cánh lá cứng cáp, không mềm, thân cây rau không có nhớt. Cuống phải còn xanh, cứng. Với nhóm quả, chọn quả không bị nứt, vỏ không thủng, quả không dập nát, lõi cành bên trong màu xanh, thơm mùi nhựa.

Không chọn quả khô, héo, quắt thâm dập, chuyển màu.

“Trước việc hoa quả ngậm hóa chất quá nhiều, hoa quả nhập không rõ nguồn gốc thì bà nội trợ thông thái nên nên chọn các loại hoa quả theo mùa.

Ngoài ra, hạn chế đồ đóng hộp, trong trường hợp phải sử dụng thì nên chọn sản phẩm có thương hiệu, cơ sở sản xuất có uy tín, đầy đủ nhãn mác, thành phần dinh dưỡng ngày sản xuất và hạn sử dụng”- PGS Mai nhấn mạnh.

Read More

Gia đình GS Nguyễn Lân Dũng ăn thực phẩm gì?

"Hiện nay chúng ta nhập về 4.100 loại thuốc trừ sâu, thuộc 1.643 hoạt chất khác nhau và 90% nhập từ Trung Quốc. Việc sử dụng thuốc trừ sâu như vậy là rất nguy hiểm".

Trong cuộc trò chuyện với chúng tôi, GS Nguyễn Lân Dũng, cựu đại biểu Quốc hội các khóa 10, 11, 12, Chủ tịch Hội các ngành sinh học Việt Nam, liên tục lắc đầu khi đề cập đến vấn đề thực phẩm bẩn.

Nông dân có thể sản xuất thực phẩm sạch khi...

PV: Thưa Giáo sư, hiện nay, với sự nguy hiểm khi sử dụng thực phẩm bẩn thì câu chuyện thực phẩm sạch đã là đòi hỏi rất lớn trong xã hội và từ thực tế nghiên cứu của mình, Giáo sư có thể chia sẻ về việc người nông dân hiện nay có thể sản xuất thực phẩm sạch bằng phương pháp, công nghệ mới như thế nào?

GS Nguyễn Lân Dũng: Trước hết, phải nói rằng, vấn đề thực phẩm bẩn gây ra đối với sức khỏe là quá nguy hiểm.

Trung bình hiện nay, theo thống kê ở nước ta, mỗi năm có khoảng 200.000 ca ung thư mới và khoảng 70.000 người chết.

Trong ung thư, lại có 35% nguyên nhân là do thực phẩm bẩn và liên quan nhiều tới rau. Theo các con số thống kê thì đối với rau, mỗi năm chúng ta tốn 774 triệu USD để nhập 100.000 tấn thuốc trừ sâu.

Hiện nay chúng ta nhập về 4.100 loại thuốc trừ sâu, thuộc 1.643 hoạt chất khác nhau và 90% nhập từ Trung Quốc. Việc sử dụng thuốc trừ sâu như vậy là rất nguy hiểm.

Cách giải quyết thì cực kỳ đơn giản, tôi đã giúp hai địa điểm thành công. Tôi biết có nơi đề là rau an toàn, rau sạch, rau hữu cơ nhưng người ta đã có bằng chứng về việc họ trộn lẫn rau ngoài chợ vào, rất mất uy tín.

Tôi đặt ra cái mới là rau bảo đảm, bao bì ghi rõ là chúng tôi chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc không dùng thuốc trừ sâu hóa học, phân đạm hóa học.

Hiện nay, mọi người đều dùng phân đạm hóa học với số lượng rất lớn nhưng họ không hiểu phân đạm vào rau biến thành Nitrit và đây là yếu tố gây ung thư.

Để xóa bỏ điều này thì cần có sự cộng tác giữa doanh nghiệp và nông dân.

Doanh nghiệp cần lắp các nhà lưới cho nông dân, không có bướm thì không có sâu, không có sâu thì không cần thuốc trừ sâu.

Nhưng để an toàn và tránh người nông dân làm không đúng thì phải có mã số, mã vạch cho từng bao bì của từng gia đình và các gia đình phải chịu trách nhiệm.

Với món tương truyền thống cũng vậy, tôi đi thực tế, thì thấy họ để cho lên mốc tự nhiên, xanh, đỏ, tím, vàng đủ cả…

Tôi bảo là để tôi làm thử một mẻ với điều kiện phải giặt cái nong phơi cho sạch. Nghe tôi nói thế thì người làm tương ở một làng nghề truyền thống cười bảo, ông không biết tôi làm tương mấy đời rồi à.

Sau đó, tôi bảo, cứ để tôi làm, hỏng tôi chịu trách nhiệm thì họ đồng ý.

Tôi và nhân viên đã cấy loài vi nấm Aspergillus oryzae vào và để lại số điện thoại thì mấy ngày sau họ gọi bảo mọc đẹp, đều. Và việc này chỉ cần cấy một lần không phải làm lại.

Tôi đã viết thư cho Bộ trưởng Bộ Y tế đề nghị cho kiểm tra độ tố Aflatoxin trong tương bán trên thị trường.

Nếu không có Aflatoxin thì không sao, nhưng nếu quá nhiều mẫu phát hiện có độc tố này thì phải buộc các nhà làm tương phải thực hiện quá trình giặt nong sạch sẽ và cấy chủng nấm Aspergillus oryzae do các nhà khoa học cung cấp.Với thịt lợn thì hiện nay có chất salbutamol.

Ngành Y tế chỉ cần có mấy cân mỗi năm để chữa bệnh, thì người ta nhập hàng bao nhiêu tấn. Ở đây, chất này vào lợn xong vào thịt lợn rồi lại vào người, việc này là quá nguy hiểm.

Gần đây, tôi có tạo mô hình thịt lợn an toàn, thịt bảo đảm rất thành công, không những sạch mà năng suất lại cao, tôi rất muốn mọi người đến xem. Hiện nay, mỗi con lợn ở đây lãi đến 2 triệu đồng mà không nông dân nào có thể làm được.

Tại sao? Bởi vì, 2,5kg thức ăn thì được 1kg tăng trọng lợn nhưng thức ăn phải là thức ăn sạch, đảm bảo protein và rẻ.

Tôi bỏ đi hai chất đắt nhất trong thức ăn công nghiệp là bột cá và khô dầu đậu, đỗ. Thay vào đó, tôi nuôi ốc bươu vàng, ở đây, nếu loại ốc này đưa lên ruộng là có tội nhưng nuôi phục vụ chăn nuôi thì quá tốt, tôi cũng mua lại của nông dân với giá 5.000 đồng/kg.

Thứ 2 nuôi giun quế bằng nước của bể biogas cùng một số thứ khác. Sau đó, tất cả sấy khô và trộn lại thành thức ăn rẻ tiền nhưng lại rất tốt. Tôi hy vọng rằng, chăn nuôi với phương pháp mới nay sẽ đảm bảo chất lượng, hiệu quả.

Và như tôi đã từng nói, nếu được phép kiến nghị thì tôi sẽ kiến nghị tới lãnh đạo các tỉnh là làm sao phải đảm bảo an toàn thực phẩm cho người dân chứ đất đai chúng ta rộng lớn vậy mà tại sao lại không làm được.

Giáo sư Nguyễn Lân Dũng ngồi bên vườn rau sạch. Ảnh từ trang cá nhân của ông.

PV: Như vậy, nông dân chúng ta hoàn toàn có thể sản xuất được thực phẩm sạch với các phương pháp trên?

GS Nguyễn Lân Dũng: Đúng vậy nhưng với điều kiện phải có sự phối hợp của doanh nghiệp để thành chuỗi sản xuất hàng hóa. Không thể tự một gia đình làm bởi như thế thì bán cho ai mà cần doanh nghiệp với số lượng hàng lớn để cung cấp cho các siêu thị.

Siêu thị không thể bán rau bẩn và không thể đi mua từng nhà được, cho nên phải có chuỗi sản xuất hàng hóa.

Khi nào người dân được sử dụng thực phẩm sạch?

PV: Theo Giáo sư, khó khăn lớn nhất hiện nay đối với sản xuất thực phẩm sạch là gì?

Giáo sư Nguyễn Lân Dũng: Thứ nhất là quan điểm, ở đây, chúng ta cứ nói, hô hào nhưng chả có ai lo cả. Nếu lo thì đã có sự quyết liệt còn ở đây, dường như, nhiều người chưa thấy hết tầm nguy hiểm của vấn đề thực phẩm bẩn.

Thứ nữa là chúng ta không có sự phối hợp với giữa nhà doanh nghiệp, nhà khoa học và nông dân, tức không có chuỗi sản xuất.

Thêm vào đó, thực tế hiện nay, ở Việt Nam không có ngành công nghiệp vi sinh vật. Tại sao chúng ta có tất cả các đề tài nghiên cứu về thuốc trừ sâu vi sinh học.

Chúng tôi có 5.000 chủng vi sinh vật nhưng giữ chỉ để chơi bởi không có nhà máy. Công nghiệp vi sinh vật được coi là linh hồn của vi sinh học và chúng ta coi công nghệ vi sinh học là ưu tiên số một.

Nhưng thực tế chỉ có 3 sản phẩm là bột ngọt, rượu bia và vắc – xin, còn hàng ngàn loại nữa không làm.

Tại sao chúng ta không làm thuốc trừ sâu vi sinh học trong khi các nhà khoa học có hàng ngàn loại vi sinh vật… Rõ ràng là chưa có ai lo cả, chúng ta cứ kêu gọi nhưng chẳng có một cái gì cụ thể...

Theo tôi cần phải có những cơ chế, chính sách và sự quyết liệt của Nhà nước.

PV: Hiện nay, tại gia đình nhà mình thì Giáo sư đang sử dụng các loại thực phẩm nào và mua ở đâu?

Giáo sư Nguyễn Lân Dũng: Gia đình tôi có một người cháu trồng rau sạch và thường xuyên cho tôi để sử dụng. Còn thịt lợn thì tôi mua thịt lợn sạch ở trang trại mà tôi giúp đỡ ở trên.

Ngoài ra, với các thực phẩm khác thì khi tôi sử dụng đề phải đảm bảo là biết rõ nguồn gốc, xuất xứ, thành phần trong đó. Đồng thời, gia đình tôi cũng ăn các loại rau mà biết không có sâu như giá đỗ hay rau mầm...

PV: Theo Giáo sư thì bao nhiêu năm nữa thì người dân chúng ta có thể sử dụng các loại thực phẩm sạch?

Giáo sư Nguyễn Lân Dũng: Điều này là do Nhà nước. Nếu Nhà nước quyết, tất cả các loại tương truyền thống phải dùng nấm chuẩn thì chúng tôi tổ chức sản xuất ngay.

Hay Nhà nước yêu cầu, doanh nghiệp phối hợp với nông dân, làm nhà lưới cho nông dân trồng rau hay cho xây dựng các nhà máy sản xuất thuốc trừ sâu vi sinh học đáp ứng cho chăm sóc rau..

Rồi Nhà nước yêu cầu chăn nuôi không được dùng các thức ăn tăng trọng làm sẵn, chỉ 3 tháng là xuất chuồng... Khi có cơ chế, chính sách rõ ràng, có chuỗi sản xuất hàng hóa thì việc người dân được sử dụng các thực phẩm sạch sẽ nhanh hơn.

                                                                                                                                 theo Trí Thức Trẻ

Read More

Choáng với giống chuối khổng lồ Papua

Những hình ảnh về một loài chuối khổng lồ ở Papua New Guinea đã gây xôn xao cộng đồng mạnh.

Theo các nhà khoa học, giống chuối khổng lồ ở Papua New Guinea có tên khoa học là Musa ingens và có thể đạt chiều qua cao tối đa lên tới 18m. Giống chuối này thường mọc tại những vùng núi cao. Mặc dù quả rất to, nhưng vị của chúng không ngon và có nhiều hạt bên trong giống như những loài chuối hoang khác.

Cây chuối khổng lồ có chiều cao gấp nhiều lần so với giống chuối thường thấy.

Giống Musa ingens có kích cỡ rất ấn tượng, nhưng giá trị lớn nhất của nó là khả năng thích nghi với điều kiện thời tiết lạnh. Các nhà khoa học hy vọng gene của loài chuối này có thể tạo ra những giống chuối mới có quả ngon và chịu lạnh tốt hơn. Người dân địa phương trên đảo Papua New Guinea thường dùng lá chuối Musa ingens để làm mái nhà vì chúng rất to và dày.

Những cây chuối khổng lồ này có tên là Musa ingens có nghĩa là chuối khổng lồ. Chúng là giống lớn nhất trong họ chuối và được xem là đặc trưng của rừng nhiệt đới Papua New Guinea. Với chiều cao trung bình 15m, chu vi mỗi thân cây chuối khổng lồ cũng có thể đạt tới 2m.

Quả chuối to bằng cổ chân gây xôn xao.

Lá của chúng cũng được xếp vào hạng "khủng" với chiều dài 5m, chiều rộng 1m. Khi chuối khổng lồ chín, mỗi buồng của chúng không chỉ to, nhiều trái và còn rất nặng. Ước tính trung bình mỗi buồng có trọng lượng khoảng 60kg, quả chuối có chiều dài khoảng 18cm và chiều ngang từ 3 - 4cm.

Ngày nay, chuối khổng lồ còn lại rất ít trong tự nhiên vì hạt của chúng rất khó kiếm. Hơn thế, quá trình nảy mầm của hạt có thể lên đến 1 năm hoặc hơn. Vì vậy, chuối khổng lồ hiện rất hiếm và được nhiều người yêu thực vật trên thế giới lùng sục.

Read More

Quả sung "khổng lồ" gây xôn xao Hà Nội

Quả to bằng nắm tay, vỏ ngoài có màu tím đỏ, phần thịt bên trong màu tím hồng, ở giữa quả có mật vàng như mật ong, ăn ngọt lịm,... Quả vả rừng hay còn gọi là ngõa mật, là "sung khổng lồ" đang khiến dân Hà thành mê mẩn, thích thú.

Nhìn từ bên ngoài vào đến bên trong quả này nhìn giống hệt quả sung, điểm khác nhau duy nhất là "sung khổng lồ" ăn có vị ngọt, kích thước quả to gấp cả 20 lần sung thường.

Chị Bùi Thị Nguyệt ở Lê Trọng Tấn (Thanh Xuân, Hà Nội), một đầu mối chuyên buôn hoa quả rừng cho biết, mùa hè đang là mua ngõa mật chín nên nửa tháng nay chị nhập được loại quả này về bán.

Dân Hà thành đặt mua "sung khổng lồ" khá nhiều bởi chúng có vị ngọt khá lạ.

Theo chị Nguyệt, ngõa mật có ở một số tỉnh như Lạng Sơn, Bắc Giang, Thanh Hóa, Thái Nguyên,... Tuy nhiên, không phải nơi nào cũng quen gọi với cái tên ngõa mật mà thường gọi quả vả rừng. Ở Hà Nội, để cho mọi người tiện hình dung, khi rao bán chị hay gọi tên "sung khổng lồ".

Chúng cùng họ với sung nên quả giống hệt quả sung. Tuy nhiên, quả sung chỉ to bằng đầu ngón tay cái, ăn có vị chát. Còn quả ngõa mật ăn có vị ngọt lịm, thơm ngon, trọng lượng của quả to bằng nắm tay người hoặc to hơn chút xíu. Khi chín, vỏ ngõa mật sẽ chuyển từ màu xanh sang màu tím đỏ.

Bên trong quả ngõa mật.

Quả ngõa mật bình thường ăn là lành, tuy nhiên đói quá hay ăn nhiều trái ngõa mật quá cũng có thể say. Lúc đầu là cảm giác choáng đầu, hoa mắt hoặc buồn nôn... Nhưng ăn quả ngõa mật cũng có nhiều cách: từ lúc non như làm mứt, làm món nộm, món xào, món kho... Bà con nhiều nơi ở miền Bắc còn dùng lá ngõa mật non làm bánh bột lọc, bánh trứng kiến hấp. Về bánh trứng kiến hấp, công thức mỗi nơi có mỗi khác một chút nhưng thành phần chủ yếu là trứng kiến, bột gạo và lá ngõa mật non.

Quả ngõa mật đang được dân Hà Nội lùng mua nhiều.

Cây ngõa mật cũng dễ nhận giữa muôn vàn cây lá trong rừng, do bản lá khá to, trông trội hẳn lên so với những giống cây rừng thường thấy khác. Lá ngõa mật có thể che kín cả cái lưng em bé. Ngoài việc lấy lá non làm bánh, chế thuốc chống tắc sữa, lợi sữa cho sản phụ sau sinh, lá ngõa mật còn có thể dùng vào nhiều việc như gói đồ, che đậy...

Read More

Nhận diện "nấm thần chết" ở bắc Việt Nam

Thần chết là biệt danh của loài nấm độc tán trắng (Amanita verna) phân bố ở vùng phía Bắc Việt Nam, có độc tính amanitin cực kì nguy hiểm.

Amanita verna còn được biết đến ở châu Âu với tên gọi "nấm của kẻ ngốc", "thần hủy diệt mùa xuân" hay "thần chết". Loại nấm này có quan hệ họ hàng gần gũi với nấm tử thần (Amanita phalloides) thuộc giống nấm Amanita.

Amanita verna thường mọc nhiều vào mùa xuân. Tại Việt Nam, nấm độc tán trắng được phân bố ở các tỉnh phía Bắc như: Hà Giang, Tuyên Quang, Thái Nguyên, Yên Bái, Bắc Cạn, Phú Thọ. Nấm mọc thành từng cụm ở các khu rừng tre, trúc, cọ, vầu và một số nơi có cây mọc thưa.

Đặc điểm bề ngoài của loài nấm này điển hình với mũ nấm màu trắng, bề ngoài mũ nhẵn bóng, có đường kính 5 – 10 cm khi trưởng thành. Phiến nấm, cuống nấm đều có màu trắng, chân cuống phình dạng củ và có bao gốc hình đài hoa. Thịt nấm mềm, màu trắng và đặc biệt có mùi thơm dịu. Việc phân biệt nấm độc tán trắng với nấm trắng thường rất khó.

Nấm độc tán trắng chứa hàm lượng cao chất độc amanitin (amatoxin) khiến người ăn phải sẽ có biểu hiện buồn nôn, đau bụng, nôn mửa, ỉa chảy toàn nước nhiều lần, sau đó là suy gan, suy thận, hôn mê. Không được chữa trị kịp thời có thể sẽ tử vong.

Kinh sợ hơn là chất độc amatoxin có trong nấm thần chết không thể loại bỏ được bằng các phương pháp như nấu ăn, đun sôi hay nướng. Thậm chí làm lạnh hoặc sấy khô chất độc cũng không bị tiêu tán khỏi nấm.

Theo một nghiên cứu trên Slate.com, khi vô tình ăn phải loại nấm này, 60% chất độc amatoxin của nấm sẽ đi thẳng vào gan. Cả các tế bào gan bị ngộ độc lẫn khỏe mạnh đều đẩy amatoxin đi vào mật, sau đó tập trung ở túi mật. Khi người ngộ độc ăn uống hàng ngày, chất độc sẽ tiết ra từ mật vào ruột, sau đó lại được tái hấp thụ trở lại vào gan. Quá trình đó lặp đi lặp lại trong chu kỳ ngộ độc.

Còn lại 40% chất độc amatoxin của nấm sẽ được đẩy tới thận. Nếu thận khỏe có thể đẩy amatoxin ra khỏi máu và đưa tới bàng quang giúp giảm tải chất độc cho cơ thể.

Theo Khoa học và Phát triển

Read More

Cách cô đặc nước cốt chanh dây thành ...viên sủi

Bỏ một viên sủi chanh dây vào ly nước, sau vài phút đã có được ly chanh dây với hương vị, màu sắc, mùi vị... như nước chanh dây tươi. Quá hay!!

Đây là kết quả nghiên cứu đầu tiên về viên sủi chanh dây tại Việt Nam do thạc sĩ Tôn Nữ Thu Nguyệt, bộ môn Công nghệ thực phẩm, khoa Kỹ thuật hóa học, ĐH Bách khoa TP HCM thực hiện.

Ông Đoàn Thương, một nông dân có gần 1 ha chanh dây tại thôn Bồng Lai, xã Hiệp Thạnh, huyện Đức Trọng, tỉnh Lâm Đồng, cho biết: “Nông dân thường bị ép giá khi đến mùa thu họach. Địa phương cũng có một số nhà máy chế biến ra nước cốt, nước đóng chai, nhưng cũng không chuyên nghiệp lắm, nên nông dân vẫn chưa có được đầu ra ổn định”. Nghe nói về viên sủi bọt chanh dây, ông Thương rất phấn khởi, hy vọng khi sản phẩm viên sủi bọt được sản xuất thương mại thì nông dân sẽ được lợi hơn và có thể làm giàu từ chanh dây.

 

Chế tạo viên chanh dây sủi bọt trong phòng thí nghiệm.

Quả chanh dây, viên chanh dây sủi bọt và cốc nước pha chế từ viên sủi.

Nông dân trồng chanh dây sẽ là đối tượng hưởng lợi từ nghiên cứu viên sủi chanh dây.

Chanh dây (hay còn gọi là mát mát hay lạc tiên) là loại trái cây được nhiều người ưa thích, cũng chính vì điều này mà không ít người đã mua hương liệu trộn với đường để đánh lừa người tiêu dùng.

Ngoài bán tươi, một số cơ sở tại Đà Lạt, Đức Trọng, Đơn Đương (tỉnh Lâm Đồng) cũng đã chế biến như đặc sản địa phương dưới dạng nước cốt, nước đóng chai... tuy nhiên các sản phẩm này đều hạn chế thời gian sử dụng và vệ sinh thực phẩm.

Theo Đông y, trái chanh dây giúp giảm các triệu chứng hen suyễn; ngừa bệnh tim mạch vành; giảm sự phát triển của tế bào ung thư; thanh nhiệt; có chứa thành phần gây ngủ. Ngoài ra trong loại trái này còn chứa chất sắt, kali rất có lợi cho sức khỏe.

Bên cạnh việc chế tạo viên sủi từ trái chanh dây, thạc sĩ Nguyệt cũng đã thành công trong việc tạo ra bột chanh dây theo công nghệ sấy phun. Hiện thạc sĩ Nguyệt mong muốn chuyển giao công nghệ sản xuất bột chanh dây, viên nectar chanh dây để doanh nghiệp giúp thương mại hóa được sản phẩm và tạo được đầu ra ổn định cho nông dân. 

Trái chanh dây chín tại vùng Lâm Đồng sau thu hoạch được tách ra, lấy ruột bên trong sơ chế để thu “puree”, nước cốt. Trung bình 1kg trái tươi sẽ thu được khoảng 400g nước cốt. Nước cốt sẽ được cô đặc ở nhiệt độ 60 độ C trong những điều kiện đi kèm: độ chân không, tốc độ quay của mẻ nước cốt... Sau hai giờ sẽ thu được nước cốt đạt độ khan 60%. Loại nước cốt này nếu đem chế biến thì không làm mất đi hương vị, màu sắc và dễ dùng cho những khâu phối trộn về sau. Từ nước cốt khan 60% đem phối trộn với đường theo tỷ lệ 8:3. Sau đó, tiếp tục mang đi sấy trong điều kiện thích hợp, đến khi đạt độ ẩm 5%. Để cho viên chanh dây dễ hòa tan và sủi bọt, thạc sĩ Nguyệt cùng các cộng sự đã bổ sung thêm muối carbonate với hàm lượng 2%. Carbonate được bổ sung này sẽ tác dụng với acid sẵn có trong nước cốt, khi hòa tan viên chanh dây có bổ sung thêm các thành phần vào nước sẽ giải phóng khí CO2 làm cho viên chanh dây tan nhanh hơn. Công đoạn sau khi phối trộn, sấy khô là ép đến độ ẩm 3,5% để tạo ra sản phẩm cuối cùng gọi là viên nectar chanh dây. Bỏ viên nectar vào nước khoảng vài phút sau đã có một ly chanh dây không khác tự nhiên là bao nhiêu. Hòa tan viên sủi 25g vào 75g nước ấm, sẽ cho ra 100g nectar chanh dây. Kết quả thử nghiệm ngẫu nhiên trên 60 người về màu sắc, tốc độ hòa tan, hương vị... đã cho thấy sự hài lòng cao gần như tuyệt đối.

Read More

Chanh ngón tay- Loại chanh đắt nhất thế giới. 280 USD/kg

Nhờ hình dáng kỳ lạ và mùi vị thơm, chanh ngón tay trở thành loại chanh đắt nhất thế giới với giá ít nhất 280 USD/kg.

Theo Los Angeles Times, chanh ngón tay (finger lime) có tên khoa học là Microcitrus australasica. Đây là một trong 6 loàichanh bản địa của Australia, mọc trong những cánh rừng mưa ven biển phía đông.

Chanh ngón tay là loài cây bản địa của Australia. (Ảnh: Wikipedia).

Chanh ngón tay có đặc điểm khác biệt so với những giống cam chanh khác, chẳng hạn như lá và hoa rất nhỏ. Năm 1915, nhà khoa học Walter T. Swingle xếp loài chanh này và họ hàng gần của nó vào một chi riêng biệt, gọi là Microcitrus.

Chiều cao của cây chanh ngón tay khoảng 2 - 7m. Hoa có màu trắng với cánh hoa dài 6 - 9mm. Quả hình trụ trông hơi giống trái dưa leo, dài 4 - 8cm. Vỏ quả mỏng, mang nhiều màu sắc khác nhau như đỏ tía, xanh đen, phổ biến nhất là xanh lá cây, đỏ nhạt. Dầu chiết xuất từ vỏ quả khá thơm, chứa isomenthone có nhiều trong bạc hà.

Tép chanh màu xanh trắng hoặc hồng nhạt, có hình dạng giống hệt trứng cá hồi.

Chanh ngón tay tạo ra mùi vị thơm khi phục vụ cùng hải sản tươi sống. 

(Ảnh: Daley Fruits).

Đặc điểm khiến chanh có mức giá đắt gấp hàng trăm lần chanh thường nằm ở hương vị của nó. Tép chanh có mùi thơm kết hợp giữa chanh vàng và chanh thường, tạo thành gia vị giúp tăng độ hấp dẫn cho các món hải sản. Chanh ngón tay cũng có thể chế biến thành nhiều món nước uống khác nhau, làm mứt hay dùng trong nấu ăn. vỏ chanh phơi khô có thể được sử dụng làm gia vị hay hương liệu.

Từ những năm 1990 chanh ngón tay được biết đến khi xuất hiện trong các cửa hàng mứt hoa quả dại. Chỉ một thời gian ngắn, chúng nhanh chóng nổi tiếng, được bán trong các nhà hàng sang trọng và xuất khẩu. Chúng có giá trị vì sự tăng đột biến những nhu cầu trên thế giới về thực phẩm có nguồn gốc hoang dã và nguồn gen quý báu cho công tác tạo giống cây trồng mới kháng bệnh.

Những nghiên cứu trong những năm 1970 chỉ ra rằng, chanh ngón tay qua sự chọn lọc tự nhiên trong môi trường hoang dã có khả năng tốt trong việc chống chịu nhiều loại nấm như nấm Phytophthora gây bệnh thối rễ citrophthora. Từ nghiên cứu trên, các nhà khoa học đã thành công trong việc lai tạo, chiết ghép chanh ngón tay với các loại chanh khác tạo nên nhiều chủng loại chanh ngón tay có nhiều màu sắc từ màu hồng sáng đến màu xanh đậm có khả năng chống chịu sâu bệnh đặc biệt cao. Đây là loại chanh đa dạng nhất về màu sắc, đáp ứng được các nhu cầu khác nhau trong chế biến và sử dụng.

Read More

BÁO ĐỘNG: CHÚNG TA SẮP KHÔNG CÓ CHUỐI ĐỂ ĂN

Các trang trại chuối trên khắp thế giới đang đứng trước nguy cơ bị đe dọa bởi bệnh dịch Panama, gây nên tình trạng héo rũ và khiến các cây chuối chết vì mất nước. Trong quá khứ, chuối Gros Michel suýt bị tuyệt chủng vì bệnh dịch này.

1. Đã từng có nhiều giống chuối bị tuyệt chủng

Trước đây, giống chuối Gros Michel có hương vị cực ngon từng thống trị nửa đầu thế kỉ 20 ở các nước phương Tây. Nhưng đến năm 1876, một căn bệnh kỳ lạ đã xuất hiện tại Úc, khiến các cây chuối bị khô héo rất nhanh và không thể ra quả.

Bệnh panama khiến cây chuối bị khô héo và tàn lụi.

Căn bệnh được đặt tên là Panama, do đã phá hoại những đồn điền chuối Gros Michel ở quốc gia cùng tên. Panama sau đó nhanh chóng lây lan và trở thành "đại dịch chuối" vào những năm 1900, và được mô tả là "một trong số các thảm hoạ nghiêm trọng nhất lịch sử nông nghiệp", khiến giống chuối này hầu như tuyệt chủng hoàn toàn.

Nói là hầu như là vì hiện vẫn còn một số nơi trồng chuối Gros Michel, nhưng với sản lượng rất nhỏ giọt và giá bán thì tương đối cao. Trên trang bán hàng điện tử Amazon, cây giống Gros Michel được rao với giá khoảng 30 USD (hơn 600.000 VND).

Chuối Gros Michel.

Như vậy có thể thấy rằng một kịch bản tương tự với chuối Cavendish đang diễn ra và có thể để lại hậu quả tương tự trong tương lai.

2. Dịch bệnh Panama trên chuối tái xuất trở lại

Nghe thì có vẻ như chuyện đùa, nhưng sự thật là loài chuối đang phải đương đầu với mối đe dọa đến từ dịch bệnh Panama Tropical Race 4 (TR4)- gây ra bởi một loại nấm mang tên Fusarium oxysporumf sp.cubense. Dịch bệnh này đã từng lây lan khắp khu vực Nam Á, châu Phi, Trung Đông, cũng như tại Úc. Và bất chấp những nỗ lực phòng chống của con người, dịch Panama đang có nguy cơ tiếp tục băng qua đại dương để tiến tới Nam Mỹ.

Theo như một nghiên cứu mới được thực hiện tại Hà Lan, việc dịch Panama lan tới khu vực Nam Mỹ là điều bất khả kháng và vô cùng nghiêm trọng. Bởi lẽ, đây là nơi trồng tới 82% lượng chuối Cavandish (chuối tiêu lùn) - loài chuối phổ biến nhất trên thế giới - với Ecuador xuất khẩu hơn 1/3 sản lượng cho thị trường tỉ đô này.

Chuối Cavandish - tức chuối tiêu lùn - hiện đang là loài chuối phổ biến nhất thế giới.

Dịch Panama - còn được biết đến dưới cái tên bệnh héo rũ ở chuối - từng suýt khiến loài chuối Gros Michel tuyệt chủng vào những năm 1960. Trên thực tế, bệnh dịch này được phát hiện từ năm 1876, khi các trang trại chuối tại Úc đột ngột rơi vào tình trạng héo rũ. Năm 1890, bệnh lây lan tới Costa Rica và Panama, nhưng vẫn không ai biết rõ nguyên nhân xảy ra dịch bệnh là do đâu. Phải tới tận 20 năm sau, loại nấm có tên Fusarium oxysporumf sp.cubense (Foc) mới được xác định là thủ phạm gây ra bệnh dịch này.

Nấm Foc có thể lây lan qua môi trường đất và nước, cũng như tồn tại dưới lòng đất trong khoảng 30 năm. Khi loài nấm này tìm được vật chủ để ký sinh, chúng sẽ theo rễ cây đi tới các mạch xylem - vốn được coi như các đường ống dẫn nước ở cây trồng. Cây bị nhiễm bệnh sẽ chết rất nhanh vì thiếu nước, lá héo khô và chuyển dần sang màu vàng nâu.

Trong quá khứ, dịch Panama đã tàn phá hầu khắp các vườn chuối Gros Michel trên toàn thế giới, khiến loài chuối này suýt chút nữa tuyệt chủng hoàn toàn. Chỉ có một số vườn chuối nhỏ tại Thái Lan may mắn không bị lây nhiễm dịch bệnh này.

Nguyên nhân là vì chuối sinh sản vô tính nhờ thân ngầm, nên các cây có đặc điểm di truyền quá giống nhau.

Chỉ cần một cây nhiễm bệnh sẽ khiến tất cả những cây khác nhiễm bệnh theo. Vùng đất trồng theo đó cũng mất khả năng canh tác trong thời gian lên tới 30 năm.

"Vào thời điểm lúc bấy giờ, may mắn thay, loài chuối Cavendish - được trồng tại các vườn thực vật tại nước Anh - được nhận ra là có tiềm năng thay thế hoàn hảo cho chuối Gros Michel. Cùng với những tiến bộ của kỹ thuật nuôi cấy mô, các vườn chuối trên khắp toàn cầu đã xanh trở lại sau đại dịch" - một nhà nghiên cứu tại trường Đại học Wageningen cho biết.

Đây là nguyên nhân gây ra tình trạng héo rũ ở khắp các trang trại chuối trên thế giới.

Nhưng nay dịch Panama đã quay trở lại, dưới dạng chủng mới mang tên VCG01213, hay còn được gọi là Tropical Race 4 (TR4). Các nhà thực vật học đã xác nhận TR4 là biến thể của dịch Panama ngày trước, và lại một lần nữa gây ra tình trạng héo rũ ở những vườn chuối Cavendish trên khắp thế giới.

"Chúng tôi biết được rằng nguồn gốc lây lan của TR4 đến từ Indonesia, sau đó lan qua Đài Loan, Trung Quốc và khắp Đông Nam Á" - Gert Kema, một thành viên trong nhóm nghiên cứu cho biết. Cũng theo lời ông, nhóm nghiên cứu đã tìm thấy loại nấm gây bệnh ở Pakistan, Lebanon, Jordan, Oman, Mozambique, và ở cả Queensland, Úc.

Chuối Cavendish mặc dù có khả năng miễn nhiễm với dịch Panama trước đây, nhưng trước chủng bệnh mới TR4, chúng cũng hoàn toàn"bó tay". Đồng thời, do loài chuối Cavendish được nhân bản để phục vụ việc nhân giống trên toàn thế giới, mà ở loài chuối này không tồn tại khả năng tạo ra đột biến có khả năng miễn dịch trước chủng bệnh mới.

3. Nấm lây truyền cao, dễ phân tán

Dựa vào sự vô tính của những cây chuối, loài nấm này có thể dễ dàng lây lan từ cây này sang cây khác trong cùng một diện tích trồng.

Sự lây lan này diễn ra âm thầm và chậm rãi đến mức người trồng chuối không hề nhận thấy. Và đến lúc họ nhận ra vườn chuối "ốm"thì sự đã rồi: một diện tích kha khá chuối đã bị ảnh hưởng và khó có thể kiểm soát chúng.

Đi bộ thôi cũng có thể làm lan truyền nấm Panama.

Thêm nữa, nấm có thể được phát tán xuyên lục địa bởi... con người. Chính con người là nhân tố mang nấm đi muôn nơi bằng bùn đất bám dưới đế giày của mình.

Cách duy nhất để ngăn nấm bùng phát tại một vùng là kiểm duyệt. Nhưng có khả thi để kiểm duyệt cả... đế giày của du khách thập phương? Quá khó!

4. Thuốc diệt nấm ư - đừng có mơ!

Một số phương pháp nhằm chống lại bệnh Panama, đương nhiên đã được các nhà khoa học tính tới. Chẳng hạn như chế tạo thuốc diệt nấm hoặc lai tạo lại giống.

Hiện tại, các nhà khoa học đang bó tay với loại nấm này.

Tuy nhiên, hiện các nhà nghiên cứu cũng phải "bó tay" bởi nấm có"lô cốt" quá vững chãi, không thuốc nào lọt qua được.

Khó có loại thuốc nào có thể phát huy hiệu quả diệt nấm, ngay cả khi thuốc được tiêm vào thân cây.

Chúng gây hại ở rễ rồi sau đó tiến vào cố thủ ở các cơ quan sâu hơn như hệ thống mạch rây và mạch gỗ. Tại đó, khó có loại thuốc nào có thể phát huy hiệu quả diệt nấm, ngay cả khi thuốc được tiêm vào thân cây.

Theo như nhóm nghiên cứu, việc loài chuối tuyệt chủng sẽ không diễn ra chỉ trong một sớm một chiều, nhưng nếu chúng ta không sớm hành động thì kịch bản ở quá khứ sẽ lại một lần nữa diễn ra. "Cần nhiều thời gian để dịch TR4 lây lan. Nhưng một khi các vườn chuối đã nhiễm dịch, sẽ không có cách nào cứu chữa" - bà Guilford cho biết: "Đài Loan bây giờ chỉ còn xuất khẩu chuối bằng 2% so với thập niên 60 của thế kỷ trước".

Khắc phục điều này hoàn toàn không hề đơn giản. Nếu muốn loại bỏ nhanh các vườn chuối bị nhiễm dịch, các nhà khoa học cần phải tìm ra một phương pháp thử mới để có thể chẩn đoán dịch bệnh từ trong đất, cũng như trong các nguồn giống. Đồng thời, để đề phòng, chúng ta cũng nên phát triển một giống chuối mới, thay thế cho loài Cavendish.

"Tuy nhiên, muốn tạo ra và nhân giống một loài chuối mới, đòi hỏi sự đầu tư nghiên cứu và phát triển từ cộng đồng khoa học, cũng bởi chuối là một cây hoa màu hỗ trợ kế sinh nhai của hàng triệu nông dân trên khắp thế giới" - các nhà nghiên cứu kết luận.

Híc! Mọi người mua chuối ăn nhanh còn kịp...

Read More